Schitterende Braziliaanse campagne tegen discriminatie van mensen die HIV-positief zijn.
(Het HIV+ affiche).
Elk affiche bevat een druppel HIV+ bloed.
Aan het einde van de video, ontmoet het publiek de mensen wiens bloed op het affiche is gebruikt.
(met Engelse ondertitels)
foto: Fernando Young
Caetano Veloso en Gilberto Gil geven op 25 juni een concert in het Concertgebouw in Amsterdam tijdens het jaarlijkse Festival Viva Brasil. De titel van het concert is:Twee Vrienden, een eeuw muziek.
Er zijn genoeg redenen om dit niet te willen missen. Caetano en Gil (zoals ze liefdevol door de Brazilianen worden genoemd) zijn allebei de 70ste gepasseerd, en hebben ieder meer dan 50 albums uitgebracht. Zij worden nog steeds internationaal maar vooral in hun eigen land, Brazilië, beschouwd als de twee allergrootste nog levende sterren die de Braziliaanse Volksmuziek heeft voortgebracht. In Brazilië genieten beide heren de status van half goden.
Caetano en Gil zijn afkomstig uit de deelstaat Bahia en kennen elkaar meer dan 50 jaar, Ze hebben ieder hun eigen stijl maar hun levens en carrières zijn altijd verbonden geweest. Gil werd eerder dan Caetano bekend. In de jaren 60 woonden beiden nog in Salvador, het startpunt van hun carrière. Vier decennia later zong Caetano over die tijd in een lied waarin hij zijn moeder laat vertellen : “Aquele preto que você gosta, está cantando na TV” , vertaling: “Die zwarte die jij leuk vindt zingt nu op televisie.”
Midden jaren 60 ruilden ze Salvador in Bahia om, voor Brazilië’s grootste stad São Paulo. Beiden kregen landelijke bekendheid met hun eerste LP’s. Daar werkten zij samen met andere opkomende artiesten en deden mee aan de toen ontzettend populaire muziek wedstrijden op televisie.
In deze periode ( 1967 om precies te zijn) veroorzaakten beide met de hulp van andere progressieve musici, een revolutie in de MPB (Braziliaanse volksmuziek) door elektrische instrumenten en elementen van rock-’n-roll toe te voegen aan de toen nog brave en vooral akoestische muziek. Hiervoor werden de heren zwaar bekritiseerd maar ze zetten een beweging op gang die een paar jaar later Tropicalismo werd genoemd. Deze beweging volgt het kernidee van Antropofagismo, de Braziliaanse modernistische kunstbeweging uit 1922 die pleit voor de verwerking van buitenlandse invloeden in de lokale kunst om een echte Braziliaanse cultuur te creëren.
Gilberto Gil zingt “Domingo no Parque” samen met “Os Mutantes” tijdens Record Muziek Festival van 1967.
Caetano Veloso zingt “Alegria, Alegria” waarin de elementen van Tropicalismo ook duidelijke te horen zijn.
Na deze optredens groeide het succes en de bekendheid van beiden in snel tempo. De inzending van Caetano voor hetzelfde festival een jaar later is “ Tropicalia” , het manifesto-lied van de Tropicalismo beweging met in de tekst de regel : “Eu organizo o movimento (ik organizeer de beweging)” . De Tropicalismo beweging heeft tot nu toe talloze fans en beïnvloedde het werk van latere artiesten o.a. Kurt Kobain en Beck .
Tropicália, van Caetano Veloso
Het jaar daarop, in 1969, begon de meest gewelddadige periode van de militaire dictatuur in Brazilië . De militaire junta vaardigde een decreet uit (het decreet AI-5,) om het democratisch gekozen Congres te verwijderen. Vanaf dat moment, namen de arrestaties en politieke vervolging van de tegenstanders van de regering toe. Caetano en Gil, beiden al getrouwd en met kinderen besloten het land te verlaten om niet gearresteerd te worden. De teksten van hun liederen waren en zijn nog steeds nogal politiek geladen. Met hun gezinnen, verhuisden ze dat jaar naar Londen, waar ze tot 1972, in ballingschap woonden Ook toen bleven ze actief met hun muziek en lanceerden ze beiden albums waarop ze voor het eerst in het Engels te horen zijn.
Caetano Veloso’s “ Nine out of Ten” , gecomponeerd in ballingschap in Londen
In de decennia die volgden, terug in eigen land, werden Caetano e Gil uitgeroepen tot de beste artiesten van het land en hun internationale bekendheid werd steeds groter, mede door regelmatige optredens op het internationale jazz festival van Montreux en in New York’s Madison Square Garden concert hall. Ze wisten telkens weer, album na album, hun werk verrassend en innovatief te houden. Gil nam versies in het Portugees van artiesten zoals Bob Marley en Stevie Wonder.op. Caetano neemt in 1984 de eerste rap in Portugees op.. Beging jaren 90 nam hij een eigenwijze versie van Jokerman van Bob Dylan op.
Gilberto Gil’s versie van Bob Marley’s “No woman no cry”
Caetano Veloso’s versie van Bob Dylan”s Jokerman
1n 1993, 25 jaar nadat Caetano “Tropicália” gelanceerd had, besluiten de twee weer samen een album te maken : het memorabele Tropicália 2, waarop de samensmelting van hun muzikale genialiteit te bewonderen is. Dit prachtige album heeft twee swingende nieuwe versies van hun eerdere samenwerking “Cada macaco no seu galho” uit 1972 , en van Jimmy Hendrix’ hit “Wait until tomorrow”.
Maar vooral de laag-tempo rap “ Haiti” werd een instant hit. De prachtige tekst, die eerder wordt gesproken dan gezongen, is een schrijnende kritiek over het racisme en de sociale ongelijkheid in Brazilië . Het refrein is zowel eenvoudig als krachtig ; “ Haiti is niet hier, Haiti is hier” De clip van Haiti werd mede opgenomen tijdens het Carnaval in Salvador, de hoofdstad van Bahia.
In de koloniale tijd was Salvador Brazilië’s eerste hoofdstad en de grootste doorvoerhaven voor de slavenhandel. Honderdduizenden Afrikaanse mannen en vrouwen werden daar naar toe vervoerd en verkocht om als slaven op de suikerriet plantages te werken. Tot de dag van vandaag is meer dan 80% van de bevolking van Salvador zwart en veelal arm.
Haiti, uit het album Tropicália 2
Tien jaar later, in 2003, was het politieke landschap inmiddels behoorlijk veranderd. De voormalige metaalwerker, vakbondsleider en oprichter van de Partij van de Arbeid Luís Inácio Lula da Silva was democratisch gekozen als President van Brazilië en nodigde Gilberto Gil uit voor de positie van Minister van Cultuur. Gil heeft de uitnodiging geaccepteerd en was 5 jaar lang minister. In 2006, tijdens een vakantie, trad de Minister van Cultuur Gilberto Gil op in hetzelfde Concertgebouw in Amsterdam op zijn 64ste verjaardag. Duidelijk geëmotioneerd en altijd geestig, speelde hij toen “When I’m 64″ van de Beatles.
Gilberto Gil in het Concertgebouw, 2006 foto: Eduardo Ramos
Nu, 22 jaar na het lancering van Tropicalia 2, en bijna 50 jaar na Tropicália, gaan de twee vrienden nog een keer samen op tournee. De tournee werd kort geleden aangekondigd en er is nog weinig over bekend. De energie en levenslust van beide heren zijn om jaloers van te worden. Gilberto Gil komt naar Europa gelijk na afloop van een tournee van 13 concerten door Noord Amerika. Caetano reist in Mei door Brazilië met zijn solo tournee Abracaço. Een ding is zeker: het wordt een onvergetelijk concert. Het optreden in Amsterdam is de eerste van een reeks door heel Europa. Pas daarna gaat de tournee in Brazilië van start.
foto: Cristina Granato
Meer informatie over Caetano Veloso en Gilberto Gil:
Gilberto Gil ( Interview in Engels )
Brazil – The Tropicalist Revolution ( documentaire in Engels)
2015 © Braziel.
Read more
Niets is fout en angst bestaat niet.
Gisteren heb ik de hele dag op een begrafenis doorgebracht en het was een prachtige dag.
Een van de vele Nederlandse tradities waarvan buitenlanders die hier wonen moeite hebben om te begrijpen (vooral Brazilianen in dit geval) is de manier waarop Nederlanders hun begrafenissen organiseren. In Brazilië ,voor zover ik me kan herinneren , zijn de meeste mensen binnen 48 uur na hun overlijden begraven en de begrafenis ceremonies hebben een sterk religieus karakter en lijken veel op elkaar. Vrienden en buren bereiden soep en koffie en deze worden de hele nacht geserveerd. Ik moet bekennen dat de dood van mensen in mijn omgeving me tot mijn 43 ste bespaard is gebleven en ik heb slechts weinige begrafenissen bezocht.
Terug naar Nederland. Ook als je hier nog nooit bij een begrafenis bent geweest, heb je als buitenlander zeker al wat verschillen opgemerkt. De tocht naar de begraafplaats toont een soort luxe die je verder nauwelijks ziet in dit sobere calvinistische land. Er zijn blinkende limousines, ceremoniemeesters in lange smokings, goed geklede mensen, vrouwen met hoeden, rivieren van bloemen. Als onafhankelijke en goede planners, hebben de meeste Nederlanders een uitvaartverzekering afgesloten die de kosten dekken en vele van hen plannen hun eigen uitvaart tot in de laatste details: van de gastenlijst tot aan de muziekselectie, van het soort kist tot aan het vervoermiddel naar de begraafplaats. In gesprekken met andere Brazilianen die hier wonen, heb ik zelf al commentaren gegeven en gehoord van het type : “ waarom zoveel geld aan de dood uitgeven?”, “Ze ( Nederlanders) zijn hun hele leven zuinig en sober en gaan pas in een limousine rijden als ze dood zijn”, “Waarom wachten ze een week voordat ze de overledene begraven of cremeren?” .
Gisteren, zonder maar een vraag te stellen, heb ik al de antwoorden op deze vragen gehad. Ik heb gisteren veel geleerd. Lessen van een dode man aan diegene die hem hebben overleefd.
De dode man heette Jont en hij was voor mij meer een kennis dan een vriend. Hij was de man van een vriend van mijn echtgenoot. Iets langer dan een jaar geleden had hij ontdekt dat er een ongeneesbare tumor in zijn hersenen groeide. Hij had een operatie ondergaan en een behandeling gehad om zijn leven te verlengen. Van genezing zou geen sprake meer zijn. De behandeling was geen succes en Jont’s toestand verslechterde snel. 30 November vierde hij zijn laatste verjaardagsfeest, waar iedereen die hij kende aanwezig was. Ik was ervoor uitgenodigd en was aanwezig, want ik wist dat het de laatste keer zou zijn dat hij zijn verjaardag zou vieren. Het was een mooi feest voor meer dan honderd man, zonder gehuil met veel goed eten en drank en er werd veel gelachen.
Fast forward naar gisterochtend. We waren om half tien bij Roberto en Jont aangekomen. Er waren al 30 personen aanwezig, voornamelijk familie en de intiemste vrienden, waaronder mijn man, die mede de eer had om de kist te dragen. De sfeer was bijna feestelijk. Er werd definitief meer gelachen dan gehuild. (Het gelach ontstond door humorloze grapjes die men elkaar verteld als mensen elkaar niet kennen en wat ongemakkelijk een tijd dezelfde ruimte moeten delen). Op straat voor hun huis stond al een bouwlift die de kist vanuit het raam op de eerste etage naar de straat moest brengen. Ook een politieman was ter plekke om ervoor te zorgen dat de operatie goed verliep.
Het dode lichaam was al bijna een week lang bij hen thuis opgebaard geweest. Die gelegenheid, om nog afscheid van hem te nemen, had ik laten lopen vanwege mij angst voor de dood. Onder de kist zorgde een aflkoelingsysteem voor vertraging van het onomkombare proces van ontbinding. De kosten van het afkoelingssysteem. net als alle andere kosten van de uitvaart werden gedekt door een verzekering die Jont al betaald had, tijdens zijn leven. Eenmaal op straat werd de kist gedragen door mijn man en 5 anderen naar een gracht vlakbij, waar een boot klaar lag. De boot bracht hem samen met familie en intimi naar de begraafplaats Zorgvliet. Deze begraafplaats ligt naast de rivier de Amstel. Vandaar de boottocht. De tocht naar de begraafplaats duurde bijna een uur. Genoeg tijd voor de genodigden om elkaar beter te leren kennen en van het geserveerde ontbijt te genieten. Midden op de boot lag de kist. Boven de kist een regenboog vlag met prachtige bloemen erop.
Toen de boot bij de begraafplaats aankwam, stonden er al ongeveer 200 mensen aan de oever op hem te wachten. Heel veel bloemen en sommige ( voor mij) bekende gezichten. De kist werd weer door de 6 uitgekozen mannen naar een soort kapel gebracht. Een kapel zonder kruis, zonder heiligen zonder ster en zonder maan. Rationeel en sobere architectuur. Rechten hoeken, hoog plafond, wit, grijs en zwart marmer. Een van het soort gebouwen die je in Milaan overal ziet. Een absoluut contrast met de vormen en kleuren van de talloze bloemen op de vloer en met de eenvoud van de kist van organische pijnhout.
Zeven toespraken werden er gehouden, inclusief foto’s projectie en muziek tussendoor. Eens in de zoveel tijd blafte de labradoodle Matteo, als hij zijn naam in de toespraken hoorde. Jont en Roberto hadden Matteo als een puppy 9 maanden eerder gekocht. De sprekers waren de zusters, de collega’s van Jont’s laatste werk en ten slotte de weduwnaar.
Op het scherm verschenen foto’s van Jont’s hele leven. Van baby Jont tot en met foto’s die waren genomen toen hij al in behandeling was, waarop zijn gezicht duidelijk opgezwollen was. De muziek die tussendoor werd gespeeld was van Leonard Cohen, Annie Lenox en anderen die in het Engels, Italiaans en Duits zongen. Jont was een hele mooie man, met een ferme kaaklijn, dikke bruin haar en indringende blauwe ogen. Iets wat ik al wist over Jont, maar was vergeten, werd tijdens een van de speeches genoemd: op zijn 45 ste, had Jont afstand genomen van zijn succesvolle corporatieve carrière om zich succesvol te storten op een oude passie, het onderwijs en zijn nieuwe passie beeldhouwen.
De toespraak van de weduwnaar Roberto was degene die mij het diepst raakte. Roberto vertelde met ongelooflijke eerlijkheid over hun eerste ontmoeting in een sleazy bar in Amsterdam. Ook over hun vroege beslissing om geen conventionele en beperkende relatie te hebben. En over hoeveel Jont hem had geleerd over moed en doorzettingsvermogen. Roberto’s toespraak eindigde met het refrein van het lied in Italiaans dat net ervoor was gespeeld: “L’errore non esiste, la paura non esiste”. Oftewel: niets is fout, en angst bestaat niet. Tijdens dit lied heb ik intens gehuild, mijn hoofd bedekt door een sjaal. Een van die diepe en bevrijdende huilpartijen. Alleen daarvoor was de dag van gisteren al de moeite waard.
Na deze ceremonie werd de kist opnieuw op de schouders van de loyale vrienden naar het graf gedragen, een familiegraf waar een broer van Jont en diens man al begraven waren.
Terwijl de kist omlaag ging, zong een vriend een middeleeuws lied waarvan de nostalgie bijna tastbaar was. Daarna gingen de 200 aanwezigen om de beurt langs het open graf. Sommigen gooiden bloemen, andere strooiden aarde. Sommige hebben hun afscheid uitgesproken, andere sloegen een kruis met hun vingers, in stilte. Geen formele geforceerde hysterie.
Ten slot, een grappige overeenkomst met Brazilië: De dag eindigde met pizza. Na afloop van de begrafenis was een selecte groep uitgenodigd om mee te gaan naar een leuke pizzeria. Daar werden we ontvangen met heerlijke bruscheta’s, Vitello Tonato en vele liters Nero D’Avola. Roberto’s vader was Italiaan. Daar heb ik diepe en interessante gesprekken met vreemden gevoerd over het leven en de dood en wat er eigenlijk toe doet in de tijd ertussen. Over wat Jont ons heeft geleerd door zijn leven en door de manier die hij had gekozen om afscheid te nemen van het leven.
Ik heb nog een aantal keer gehuild omdat ik veel huil, vooral als ik over serieuze onderwerpen praat. Ik heb veel gedronken zonder te veel te drinken. Nero D”Avola is mijn een na lievelings wijn, mijn favoriet Canonau ( uit Sardinië). Ik heb het gezelschap van die bijna vrienden verlaten, bijna twaalf uur na mijn aankomst. Ik voelde me beter, wijzer, lichter en blijer. Ik heb geleerd dat het nooit te laat is om iets nieuws te leren en te herzien wat je dacht dat je al wist. Ik heb geleerd om geen situatie te beoordelen voordat je eerst midden in zo’n situatie hebt gezeten. Maar vooral heb ik geleerd dat er geen fouten bestaan en dat je niet bang hoeft te zijn. Noch voor de dood, noch voor het leven. Bedankt Jont voor je prachtige uitvaart.
in memoriam van Jont de Waal.
oorspronkelijke tekst in Portugees: Eduardo Ramos
vertaling: Braziel
fotos: Mirko Merchiori.
Read more
©UDTHEMES. All Rights Reserved.
