music

Fake and oversexed version of Brazil helps selling anything in Holland.

The Dutch are quite interested in Brazil. No doubt about that. The attraction between the two countries goes back to the XVII century, when the Dutch West Indian Company lead by Maurits van Nassau overtook Recife and Olinda from the Portuguese and ceased the double opportunity of supplying local landlords with African slaves to work in their sugarcane plantations and distributing the final product in Europe. Many paintings and drawings from that period still hang in the best Dutch museums as Het Rijksmuseum in Amsterdam and Het Mauritshuis in The Hague, with realistic representations of all that looked very exotic to Dutch eyes at the time: from black slaves to tropical animals and plants.

Braziliaanse landschaap met huis in aanbouw- Frans POst

“Braziliaanse landschaap met huis in aanbouw” by Dutch painter Frans Post

More than 400 years later, that mutual interest has only grown, as stated on the International Relations section of the Dutch Government website :
“Relations between the Netherlands and Brazil are outstanding. Economic growth in Brazil offers the Netherlands a wealth of trade opportunities. The Netherlands is Brazil’s fourth-largest export market. “
Brazil is also an important export market for The Netherlands. In 2014, the Dutch exported US$ 3,6 billion worth of industrialized goods to Brazil, mainly heavy machinery and chemical products. according to the Dutch-Brazilian Chamber of Commerce.

Dutch interest in Brazilian culture is also a fact. Most large Dutch cities feature at least one Brazilian bar, restaurant, shop and dance or language school. Brazilian musical events have been very popular for decades. Caetano Veloso & Gilberto Gil recently played to a sold-out Concertgebouw in Amsterdam despite the price tag of more than 60 euros for the cheapest seats.

Although official and reliable data on the number of Brazilians living in Holland are difficult to find, the Brazilian Foreign Ministry estimates that they were roughly 22000 in 2014.  There is also a considerable number of Brazilians living in Holland illegally. Most of them earn a living by cleaning houses (one of the few jobs a foreigner can still do in Holland without a valid work permit). This (illegal) phenomenon is so well-known in Dutch cities that one of the largest insurance companies featured two Brazilian cleaning ladies in its TV commercial back in 2004.

Since then, Brazilian imagery has been regularly used in Dutch TV spots to sell anything from cars to desserts. So far so good. The problem is that the image of Brazil being currently used to help selling Dutch products has lost its realism along the way. It’s mostly rather oversexed, fake, outdated and often inaccurate. If the economic and cultural exchange between the countries is so intense, why is it so difficult for Dutch creative agencies to depict a Brazil that is more real and accurate and less stereotypical?

Some examples:
This so-called Brazilian farmer who supposedly supplies Appelsientje with his best oranges, has an outrageously Portuguese accent :

It’s a bit like using a Surinamese or Indonesian actor to portray a Dutch “boer”.
Still talking about accent, last year Batavia got a beautiful brunette girl in a bikini ( how original!) to fake a supposedly Brazilian accent that, if anything, sounded like a Spanish one:

The caricature of Brazil is completed with the tropical bird, a relaxed favela dweller on a hammock and Carnival, of course. Apparently, despite the fact that there are 20000 Brazilians living in Holland, let’s say 10000 women, the production company that shot this commercial couldn’t find one who spoke Dutch with a real Brazilian accent. She didn’t even need to look good since the model just lip syncs to a previously recorded voice-over. Clearly they just didn’t try. We must give them credit to ask a real young Brazilian fashion designer to create the dress, but still …
The dress created by Pedro Lourenço turned out to be a challenge to Dutch girls, so Linda Lab organized a test to teach Dutch girls how to wear it, with salsa on the background. Again, no Brazilian girl was invited.
On the other hand, broadcaster Veronica didn’t have a lot of trouble finding enough Dutch-speaking Brazilians girls to play football in lingerie for their Lingerie WK.

What they were selling was not very clear, but they certainly helped Veronica increasing their male audience. If you don’t understand Dutch, don’t worry. You have been spared a lot of bad taste sexist comments.

Brazilian music is another common feature on Dutch TV spots. That is, what the Dutch creatives think is Brazilian music. Let’s get this straight once and for all: SALSA IS NOT BRAZILIAN MUSIC.

Samba is and the two are distinguishable music styles. Even that famous sticky club hit from 1997 called Samba de Janeiro, that was a huge hit then and is still played a lot in Holland, has very little to do with samba. It was in fact produced by Germans.

Also last year, Gerard Joling, one of the best-selling Dutch music stars who’d never before had been associated with Brazil or football made that same common mistake. Although we are not certain if his song Rio classifies as salsa, it certainly doesn’t sound Brazilian at all.

The funny thing here is that he took the time and invested money going to Brazil to film his videoclip. It’s a pity that his musical producer didn’t invest anything in getting to know Brazilian music. Any good Dutch musician with a little of world music knowledge could have helped him.

This is precisely the point we want to make: Brazil in Holland is good to be used as a colorful background, as an ideal of laid-backness and (mostly female) beauty that sells and has been selling for decades. A lot of the same for a long time. But Brazil has much more to offer and has changed a lot in recent decades. While the Brazilian community in Holland has grown and changed, more and more Dutch citizens are visiting Brazil, either for tourism or to take advantage of the economic opportunities that arise with Brazil recent economic growth, as proved by that statement on the Dutch Government website and by regular large official trade missions to Brazil. From all international visitors who were in Brazil during last years’s World Cup, the Dutch were the ones who stayed the longest and spent the most. They certainly didn’t spend their money dancing to salsa, buying Korean cars  or eating fictitious Brazilian desserts which real Brazilians never heard of. In fact, research commissioned by the Brazilian Tourism Board ( Embratur) shows that what the foreign visitors appreciated the most in Brazil was its people, their hospitality and the diversity of their culture.

Now, with the Olympic Games in Rio coming up, it would be a good time for Dutch brands and their creative agencies who constantly borrow the imagery of Brazil to sell their products to start investing a bit more in discovering and representing what Brazil really is,  instead of nostalgic and sexists stereotypes:  That would in turn certainly help them opening the doors to Brazilian enormous, young and growing consumer market. 

© Braziel, 2015

Read more

De twee allergrootste muzikale sterren van Brazilië treden samen op in Amsterdam.

caetano e gil foto fernando youngfoto: Fernando Young

Caetano Veloso en Gilberto Gil geven op 25 juni een concert in het Concertgebouw in Amsterdam tijdens het jaarlijkse Festival Viva Brasil. De titel van het concert is:Twee Vrienden, een eeuw muziek.

Er zijn genoeg redenen om dit niet te willen missen. Caetano en Gil (zoals ze liefdevol door de Brazilianen worden genoemd) zijn allebei de 70ste gepasseerd, en hebben ieder meer dan 50 albums uitgebracht. Zij worden nog steeds internationaal maar vooral in hun eigen land, Brazilië, beschouwd als de twee allergrootste nog levende sterren die de Braziliaanse Volksmuziek heeft voortgebracht. In Brazilië genieten beide heren de status van half goden.

Caetano en Gil zijn afkomstig uit de deelstaat Bahia en kennen elkaar meer dan 50 jaar, Ze hebben ieder hun eigen stijl maar hun levens en carrières zijn altijd verbonden geweest. Gil werd eerder dan Caetano bekend. In de jaren 60 woonden beiden nog in Salvador, het startpunt van hun carrière. Vier decennia later zong Caetano over die tijd in een lied waarin hij zijn moeder laat vertellen : “Aquele preto que você gosta, está cantando na TV” , vertaling: “Die zwarte die jij leuk vindt zingt nu op televisie.”

Midden jaren 60 ruilden ze Salvador in Bahia om, voor Brazilië’s grootste stad São Paulo. Beiden kregen landelijke bekendheid met hun eerste LP’s. Daar werkten zij samen met andere opkomende artiesten en deden mee aan de toen ontzettend populaire muziek wedstrijden op televisie.

In deze periode ( 1967 om precies te zijn) veroorzaakten beide met de hulp van andere progressieve musici, een revolutie in de MPB (Braziliaanse volksmuziek) door elektrische instrumenten en elementen van rock-’n-roll toe te voegen aan de toen nog brave en vooral akoestische muziek. Hiervoor werden de heren zwaar bekritiseerd maar ze zetten een beweging op gang die een paar jaar later Tropicalismo werd genoemd. Deze beweging volgt het kernidee van Antropofagismo, de Braziliaanse modernistische kunstbeweging uit 1922 die pleit voor de verwerking van buitenlandse invloeden in de lokale kunst om een echte Braziliaanse cultuur te creëren.

Gilberto Gil zingt “Domingo no Parque” samen met “Os Mutantes” tijdens Record Muziek Festival van 1967.

Caetano Veloso zingt “Alegria, Alegria” waarin de elementen van Tropicalismo ook duidelijke te horen zijn.

Na deze optredens groeide het succes en de bekendheid van beiden in snel tempo. De inzending van Caetano voor hetzelfde festival een jaar later is “ Tropicalia” , het manifesto-lied van de Tropicalismo beweging met in de tekst de regel : “Eu organizo o movimento (ik organizeer de beweging)” . De Tropicalismo beweging heeft tot nu toe talloze fans en beïnvloedde het werk van latere artiesten o.a. Kurt Kobain en Beck .

Tropicália, van Caetano Veloso

Het jaar daarop, in 1969, begon de meest gewelddadige periode van de militaire dictatuur in Brazilië . De militaire junta vaardigde een decreet uit (het decreet AI-5,) om het democratisch gekozen Congres te verwijderen. Vanaf dat moment, namen de arrestaties en politieke vervolging van de tegenstanders van de regering toe. Caetano en Gil, beiden al getrouwd en met kinderen besloten het land te verlaten om niet gearresteerd te worden. De teksten van hun liederen waren en zijn nog steeds nogal politiek geladen. Met hun gezinnen, verhuisden ze dat jaar naar Londen, waar ze tot 1972, in ballingschap woonden Ook toen bleven ze actief met hun muziek en lanceerden ze beiden albums waarop ze voor het eerst in het Engels te horen zijn.

Caetano Veloso’s “ Nine out of Ten” , gecomponeerd in ballingschap in Londen

In de decennia die volgden, terug in eigen land, werden Caetano e Gil uitgeroepen tot de beste artiesten van het land en hun internationale bekendheid werd steeds groter, mede door regelmatige optredens op het internationale jazz festival van Montreux en in New York’s Madison Square Garden concert hall. Ze wisten telkens weer, album na album, hun werk verrassend en innovatief te houden. Gil nam versies in het Portugees van artiesten zoals Bob Marley en Stevie Wonder.op. Caetano neemt in 1984 de eerste rap in Portugees op.. Beging jaren 90 nam hij een eigenwijze versie van Jokerman van Bob Dylan op.

Gilberto Gil’s versie van Bob Marley’s “No woman no cry”

Caetano Veloso’s versie van Bob Dylan”s Jokerman 

1n 1993, 25 jaar nadat Caetano “Tropicália” gelanceerd had, besluiten de twee weer samen een album te maken : het memorabele Tropicália 2, waarop de samensmelting van hun muzikale genialiteit te bewonderen is. Dit prachtige album heeft twee swingende nieuwe versies van hun eerdere samenwerking “Cada macaco no seu galho” uit 1972 , en van Jimmy Hendrix’ hit “Wait until tomorrow”.

Maar vooral de laag-tempo rap “ Haiti” werd een instant hit. De prachtige tekst, die eerder wordt gesproken dan gezongen, is een schrijnende kritiek over het racisme en de sociale ongelijkheid in Brazilië . Het refrein is zowel eenvoudig als krachtig ; “ Haiti is niet hier, Haiti is hier”   De clip van Haiti werd mede opgenomen tijdens het Carnaval in Salvador, de hoofdstad van Bahia.

In de koloniale tijd was Salvador Brazilië’s eerste hoofdstad en de grootste doorvoerhaven voor de slavenhandel. Honderdduizenden Afrikaanse mannen en vrouwen werden daar naar toe vervoerd en verkocht om als slaven op de suikerriet plantages te werken. Tot de dag van vandaag is meer dan 80% van de bevolking van Salvador zwart en veelal arm.

Haiti, uit het album Tropicália 2 

Tien jaar later, in 2003, was het politieke landschap inmiddels behoorlijk veranderd. De voormalige metaalwerker, vakbondsleider en oprichter van de Partij van de Arbeid  Luís Inácio Lula da Silva was democratisch gekozen als President van Brazilië en nodigde Gilberto Gil uit voor de positie van Minister van Cultuur. Gil heeft de uitnodiging geaccepteerd en was 5 jaar lang minister. In 2006, tijdens een vakantie, trad de Minister van Cultuur Gilberto Gil op in hetzelfde Concertgebouw in Amsterdam op zijn 64ste verjaardag. Duidelijk geëmotioneerd en altijd geestig, speelde hij toen “When I’m 64″ van de Beatles.

gil concertgebouw

Gilberto Gil in het Concertgebouw, 2006    foto: Eduardo Ramos

Nu, 22 jaar na het lancering van Tropicalia 2, en bijna 50 jaar na Tropicália, gaan de twee vrienden nog een keer samen op tournee.  De tournee werd kort geleden aangekondigd en er is nog weinig over bekend. De energie en levenslust van beide heren zijn om jaloers van te worden. Gilberto Gil komt naar Europa gelijk na afloop van een tournee van 13 concerten door Noord Amerika. Caetano reist in Mei door Brazilië met zijn solo tournee Abracaço. Een ding is zeker: het wordt een onvergetelijk concert. Het optreden in Amsterdam is de eerste van een reeks door heel Europa. Pas daarna gaat de tournee in Brazilië van start.

gil beija cetano foto cristina granato

foto: Cristina Granato

Meer informatie over Caetano Veloso en Gilberto Gil:

Gilberto Gil ( Interview in Engels )

Brazil – The Tropicalist Revolution ( documentaire in Engels)

2015 © Braziel.

Read more