Blog Archives

Fake and oversexed version of Brazil helps selling anything in Holland.

The Dutch are quite interested in Brazil. No doubt about that. The attraction between the two countries goes back to the XVII century, when the Dutch West Indian Company lead by Maurits van Nassau overtook Recife and Olinda from the Portuguese and ceased the double opportunity of supplying local landlords with African slaves to work in their sugarcane plantations and distributing the final product in Europe. Many paintings and drawings from that period still hang in the best Dutch museums as Het Rijksmuseum in Amsterdam and Het Mauritshuis in The Hague, with realistic representations of all that looked very exotic to Dutch eyes at the time: from black slaves to tropical animals and plants.

Braziliaanse landschaap met huis in aanbouw- Frans POst

“Braziliaanse landschaap met huis in aanbouw” by Dutch painter Frans Post

More than 400 years later, that mutual interest has only grown, as stated on the International Relations section of the Dutch Government website :
“Relations between the Netherlands and Brazil are outstanding. Economic growth in Brazil offers the Netherlands a wealth of trade opportunities. The Netherlands is Brazil’s fourth-largest export market. “
Brazil is also an important export market for The Netherlands. In 2014, the Dutch exported US$ 3,6 billion worth of industrialized goods to Brazil, mainly heavy machinery and chemical products. according to the Dutch-Brazilian Chamber of Commerce.

Dutch interest in Brazilian culture is also a fact. Most large Dutch cities feature at least one Brazilian bar, restaurant, shop and dance or language school. Brazilian musical events have been very popular for decades. Caetano Veloso & Gilberto Gil recently played to a sold-out Concertgebouw in Amsterdam despite the price tag of more than 60 euros for the cheapest seats.

Although official and reliable data on the number of Brazilians living in Holland are difficult to find, the Brazilian Foreign Ministry estimates that they were roughly 22000 in 2014.  There is also a considerable number of Brazilians living in Holland illegally. Most of them earn a living by cleaning houses (one of the few jobs a foreigner can still do in Holland without a valid work permit). This (illegal) phenomenon is so well-known in Dutch cities that one of the largest insurance companies featured two Brazilian cleaning ladies in its TV commercial back in 2004.

Since then, Brazilian imagery has been regularly used in Dutch TV spots to sell anything from cars to desserts. So far so good. The problem is that the image of Brazil being currently used to help selling Dutch products has lost its realism along the way. It’s mostly rather oversexed, fake, outdated and often inaccurate. If the economic and cultural exchange between the countries is so intense, why is it so difficult for Dutch creative agencies to depict a Brazil that is more real and accurate and less stereotypical?

Some examples:
This so-called Brazilian farmer who supposedly supplies Appelsientje with his best oranges, has an outrageously Portuguese accent :

It’s a bit like using a Surinamese or Indonesian actor to portray a Dutch “boer”.
Still talking about accent, last year Batavia got a beautiful brunette girl in a bikini ( how original!) to fake a supposedly Brazilian accent that, if anything, sounded like a Spanish one:

The caricature of Brazil is completed with the tropical bird, a relaxed favela dweller on a hammock and Carnival, of course. Apparently, despite the fact that there are 20000 Brazilians living in Holland, let’s say 10000 women, the production company that shot this commercial couldn’t find one who spoke Dutch with a real Brazilian accent. She didn’t even need to look good since the model just lip syncs to a previously recorded voice-over. Clearly they just didn’t try. We must give them credit to ask a real young Brazilian fashion designer to create the dress, but still …
The dress created by Pedro Lourenço turned out to be a challenge to Dutch girls, so Linda Lab organized a test to teach Dutch girls how to wear it, with salsa on the background. Again, no Brazilian girl was invited.
On the other hand, broadcaster Veronica didn’t have a lot of trouble finding enough Dutch-speaking Brazilians girls to play football in lingerie for their Lingerie WK.

What they were selling was not very clear, but they certainly helped Veronica increasing their male audience. If you don’t understand Dutch, don’t worry. You have been spared a lot of bad taste sexist comments.

Brazilian music is another common feature on Dutch TV spots. That is, what the Dutch creatives think is Brazilian music. Let’s get this straight once and for all: SALSA IS NOT BRAZILIAN MUSIC.

Samba is and the two are distinguishable music styles. Even that famous sticky club hit from 1997 called Samba de Janeiro, that was a huge hit then and is still played a lot in Holland, has very little to do with samba. It was in fact produced by Germans.

Also last year, Gerard Joling, one of the best-selling Dutch music stars who’d never before had been associated with Brazil or football made that same common mistake. Although we are not certain if his song Rio classifies as salsa, it certainly doesn’t sound Brazilian at all.

The funny thing here is that he took the time and invested money going to Brazil to film his videoclip. It’s a pity that his musical producer didn’t invest anything in getting to know Brazilian music. Any good Dutch musician with a little of world music knowledge could have helped him.

This is precisely the point we want to make: Brazil in Holland is good to be used as a colorful background, as an ideal of laid-backness and (mostly female) beauty that sells and has been selling for decades. A lot of the same for a long time. But Brazil has much more to offer and has changed a lot in recent decades. While the Brazilian community in Holland has grown and changed, more and more Dutch citizens are visiting Brazil, either for tourism or to take advantage of the economic opportunities that arise with Brazil recent economic growth, as proved by that statement on the Dutch Government website and by regular large official trade missions to Brazil. From all international visitors who were in Brazil during last years’s World Cup, the Dutch were the ones who stayed the longest and spent the most. They certainly didn’t spend their money dancing to salsa, buying Korean cars  or eating fictitious Brazilian desserts which real Brazilians never heard of. In fact, research commissioned by the Brazilian Tourism Board ( Embratur) shows that what the foreign visitors appreciated the most in Brazil was its people, their hospitality and the diversity of their culture.

Now, with the Olympic Games in Rio coming up, it would be a good time for Dutch brands and their creative agencies who constantly borrow the imagery of Brazil to sell their products to start investing a bit more in discovering and representing what Brazil really is,  instead of nostalgic and sexists stereotypes:  That would in turn certainly help them opening the doors to Brazilian enormous, young and growing consumer market. 

© Braziel, 2015

Read more

Culturele verschillen tussen Nederland en Brazilië in de omgang met de dood: een persoonlijke verhaal.

_DST3569-copy

Niets is fout en angst bestaat niet.

Gisteren heb ik de hele dag op een begrafenis doorgebracht en het was een prachtige dag.

Een van de vele Nederlandse tradities waarvan buitenlanders die hier wonen moeite hebben om te begrijpen (vooral Brazilianen in dit geval) is de manier waarop Nederlanders hun begrafenissen organiseren. In Brazilië ,voor zover ik me kan herinneren , zijn de meeste mensen binnen 48 uur na hun overlijden begraven en de begrafenis ceremonies hebben een sterk religieus karakter en lijken veel op elkaar. Vrienden en buren bereiden soep en koffie en deze worden de hele nacht geserveerd. Ik moet bekennen dat de dood van mensen in mijn omgeving me tot mijn 43 ste bespaard is gebleven en ik heb slechts weinige begrafenissen bezocht.

Terug naar Nederland. Ook als je hier nog nooit bij een begrafenis bent geweest, heb je als buitenlander zeker al wat verschillen opgemerkt. De tocht naar de begraafplaats toont een soort luxe die je verder nauwelijks ziet in dit sobere calvinistische land. Er zijn blinkende limousines, ceremoniemeesters in lange smokings, goed geklede mensen, vrouwen met hoeden, rivieren van bloemen. Als onafhankelijke en goede planners, hebben de meeste Nederlanders een uitvaartverzekering afgesloten die de kosten dekken en vele van hen plannen hun eigen uitvaart tot in de laatste details: van de gastenlijst tot aan de muziekselectie, van het soort kist tot aan het vervoermiddel naar de begraafplaats. In gesprekken met andere Brazilianen die hier wonen, heb ik zelf al commentaren gegeven en gehoord van het type : “ waarom zoveel geld aan de dood uitgeven?”, “Ze ( Nederlanders) zijn hun hele leven zuinig en sober en gaan pas in een limousine rijden als ze dood zijn”, “Waarom wachten ze een week voordat ze de overledene begraven of cremeren?” .

Gisteren, zonder maar een vraag te stellen, heb ik al de antwoorden op deze vragen gehad. Ik heb gisteren veel geleerd. Lessen van een dode man aan diegene die hem hebben overleefd.

De dode man heette Jont en hij was voor mij meer een kennis dan een vriend. Hij was de man van een vriend van mijn echtgenoot. Iets langer dan een jaar geleden had hij ontdekt dat er een ongeneesbare tumor in zijn hersenen groeide. Hij had een operatie ondergaan en een behandeling gehad om zijn leven te verlengen. Van genezing zou geen sprake meer zijn. De behandeling was geen succes en Jont’s toestand verslechterde snel. 30 November vierde hij zijn laatste verjaardagsfeest, waar iedereen die hij kende aanwezig was. Ik was ervoor uitgenodigd en was aanwezig, want ik wist dat het de laatste keer zou zijn dat hij zijn verjaardag zou vieren. Het was een mooi feest voor meer dan honderd man, zonder gehuil met veel goed eten en drank en er werd veel gelachen.

Fast forward naar gisterochtend. We waren om half tien bij Roberto en Jont aangekomen. Er waren al 30 personen aanwezig, voornamelijk familie en de intiemste vrienden, waaronder mijn man, die mede de eer had om de kist te dragen. De sfeer was bijna feestelijk. Er werd definitief meer gelachen dan gehuild. (Het gelach ontstond door humorloze grapjes die men elkaar verteld als mensen elkaar niet kennen en wat ongemakkelijk een tijd dezelfde ruimte moeten delen). Op straat voor hun huis stond al een bouwlift die de kist vanuit het raam op de eerste etage naar de straat moest brengen. Ook een politieman was ter plekke om ervoor te zorgen dat de operatie goed verliep.

Het dode lichaam was al bijna een week lang bij hen thuis opgebaard geweest. Die gelegenheid, om nog afscheid van hem te nemen, had ik laten lopen vanwege mij angst voor de dood. Onder de kist zorgde een aflkoelingsysteem voor vertraging van het onomkombare proces van ontbinding. De kosten van het afkoelingssysteem. net als alle andere kosten van de uitvaart werden gedekt door een verzekering die Jont al betaald had, tijdens zijn leven. Eenmaal op straat werd de kist gedragen door mijn man en 5 anderen naar een gracht vlakbij, waar een boot klaar lag. De boot bracht hem samen met familie en intimi naar de begraafplaats Zorgvliet. Deze begraafplaats ligt naast de rivier de Amstel. Vandaar de boottocht. De tocht naar de begraafplaats duurde bijna een uur. Genoeg tijd voor de genodigden om elkaar beter te leren kennen en van het geserveerde ontbijt te genieten. Midden op de boot lag de kist. Boven de kist een regenboog vlag met prachtige bloemen erop.

_DST3591-copy

Toen de boot bij de begraafplaats aankwam, stonden er al ongeveer 200 mensen aan de oever op hem te wachten. Heel veel bloemen en sommige ( voor mij) bekende gezichten. De kist werd weer door de 6 uitgekozen mannen naar een soort kapel gebracht. Een kapel zonder kruis, zonder heiligen zonder ster en zonder maan. Rationeel en sobere architectuur. Rechten hoeken, hoog plafond, wit, grijs en zwart marmer. Een van het soort gebouwen die je in Milaan overal ziet. Een absoluut contrast met de vormen en kleuren van de talloze bloemen op de vloer en met de eenvoud van de kist van organische pijnhout.

Zeven toespraken werden er gehouden, inclusief foto’s projectie en muziek tussendoor. Eens in de zoveel tijd blafte de labradoodle Matteo, als hij zijn naam in de toespraken hoorde. Jont en Roberto hadden Matteo als een puppy 9 maanden eerder gekocht. De sprekers waren de zusters, de collega’s van Jont’s laatste werk en ten slotte de weduwnaar.

Op het scherm verschenen foto’s van Jont’s hele leven. Van baby Jont tot en met foto’s die waren genomen toen hij al in behandeling was, waarop zijn gezicht duidelijk opgezwollen was. De muziek die tussendoor werd gespeeld was van Leonard Cohen, Annie Lenox en anderen die in het Engels, Italiaans en Duits zongen. Jont was een hele mooie man, met een ferme kaaklijn, dikke bruin haar en indringende blauwe ogen. Iets wat ik al wist over Jont, maar was vergeten, werd tijdens een van de speeches genoemd: op zijn 45 ste, had Jont afstand genomen van zijn succesvolle corporatieve carrière om zich succesvol te storten op een oude passie, het onderwijs en zijn nieuwe passie beeldhouwen.

De toespraak van de weduwnaar Roberto was degene die mij het diepst raakte. Roberto vertelde met ongelooflijke eerlijkheid over hun eerste ontmoeting in een sleazy bar in Amsterdam. Ook over hun vroege beslissing om geen conventionele en beperkende relatie te hebben. En over hoeveel Jont hem had geleerd over moed en doorzettingsvermogen. Roberto’s toespraak eindigde met het refrein van het lied in Italiaans dat net ervoor was gespeeld: “L’errore non esiste, la paura non esiste”. Oftewel: niets is fout, en angst bestaat niet. Tijdens dit lied heb ik intens gehuild, mijn hoofd bedekt door een sjaal. Een van die diepe en bevrijdende huilpartijen. Alleen daarvoor was de dag van gisteren al de moeite waard.

Na deze ceremonie werd de kist opnieuw op de schouders van de loyale vrienden naar het graf gedragen, een familiegraf waar een broer van Jont en diens man al begraven waren.

Terwijl de kist omlaag ging, zong een vriend een middeleeuws lied waarvan de nostalgie bijna tastbaar was. Daarna gingen de 200 aanwezigen om de beurt langs het open graf. Sommigen gooiden bloemen, andere strooiden aarde. Sommige hebben hun afscheid uitgesproken, andere sloegen een kruis met hun vingers, in stilte. Geen formele geforceerde hysterie.

Ten slot, een grappige overeenkomst met Brazilië: De dag eindigde met pizza. Na afloop van de begrafenis was een selecte groep uitgenodigd om mee te gaan naar een leuke pizzeria. Daar werden we ontvangen met heerlijke bruscheta’s, Vitello Tonato en vele liters Nero D’Avola. Roberto’s vader was Italiaan. Daar heb ik diepe en interessante gesprekken met vreemden gevoerd over het leven en de dood en wat er eigenlijk toe doet in de tijd ertussen. Over wat Jont ons heeft geleerd door zijn leven en door de manier die hij had gekozen om afscheid te nemen van het leven.

Ik heb nog een aantal keer gehuild omdat ik veel huil, vooral als ik over serieuze onderwerpen praat. Ik heb veel gedronken zonder te veel te drinken. Nero D”Avola is mijn een na lievelings wijn, mijn favoriet Canonau ( uit Sardinië). Ik heb het gezelschap van die bijna vrienden verlaten, bijna twaalf uur na mijn aankomst. Ik voelde me beter, wijzer, lichter en blijer. Ik heb geleerd dat het nooit te laat is om iets nieuws te leren en te herzien wat je dacht dat je al wist. Ik heb geleerd om geen situatie te beoordelen voordat je eerst midden in zo’n situatie hebt gezeten. Maar vooral heb ik geleerd dat er geen fouten bestaan en dat je niet bang hoeft te zijn. Noch voor de dood, noch voor het leven. Bedankt Jont voor je prachtige uitvaart.

in memoriam van Jont de Waal.

oorspronkelijke tekst in Portugees: Eduardo Ramos

vertaling: Braziel

fotos: Mirko Merchiori.

Read more